30 De Lagune van Patok
In de Lagune van Patok ligt een weg vol restaurantjes in houten cabines
over het water, had ik in mijn boek geschreven, maar ik was er nog niet
geweest, dus dat deden wij gisteren, op 15 oktober 2022. Het was een
grote verrassing, niet de weg langs het onzalige plaatsje Adriatik over
een weg vol gaten met daarnaast een soort reuzenriet naar
Patok,
maar de SH35 waar we op uitkwamen, de moerasvegetatie met rood
(zeekraal bleek later) en groen, en alle vissers langs de weg. Ze
visten met vierkante netten aan gekruisde houten baleinen, die
met
een hefboom werden neergelaten en weer opgehaald.
Patok (blijf daar
weg)
Moerasvegetatie in
het Rezervati
Patok-Fushë Kuqe
Vissersnet aan
houten baleinen.
Ook
hier wordt net als in Divjakë-Karavasta van getijdestroming
gebruik gemaakt.
Visser in de
Lagune van Patok
Vangst
Een visser vond het erg leuk zijn methode en zijn vangst te laten zien,
maar die laatste vonden we niet heel indrukwekkend, dit emmertje vol
klein spul. Leprek, verstond ik, maar google vertaalt dit als lepra, en
dat kan het toch niet zijn. Het leek ons sowieso wel iets dat beter nog
wat
had kunnen groeien. (Naschrift: dat klopt ook. Het gaat om levrek, zeebaars,
die gemiddeld 50 cm lang hoort te zijn.)
Ook langs de SH35 had het toerisme duidelijk een spoor van vernieuwing
getrokken. Misschien hadden veel restauranteigenaren de coronatijd
ervoor gebruikt? Veel oude houten hutjes die we op foto's hadden gezien
waren er niet meer. In plaats daarvan nieuwe hutjes, maar vooral veel
grote moderne restaurants, niet romantisch. Het voelde als een beetje
jammer, weer wat nationale authenticiteit verdwenen ten gunste
van wereldwijde consumentistische gelijkvormigheid. Ik dacht
aan die houten hutjes in
Arcachon aan de Franse westkust, waar oesters worden geserveerd. Dit is
geen restaurant en
geen viswinkel, zoiets stond daar ergens, maar gewoon een plek waar
oesters worden gegeten. Die rust en die eenvoud, wat een oase.
Ishulli
Bij een bruggetje zagen we mannen in het water staan vissen. Come,
come, riep iemand toen we gingen kijken. Hij had net wat vis gekocht en
wilde met zijn bootje vertrekken naar Restaurant Ishulli, prachtig
gelegen op een zandeiland verderop in de baai. Jet vond het leuk om te
gaan, ze was meteen in vakantiestemming. Gjoni, heette de schipper,
hij was erg vrolijk en geïnteresseerd.
In de zomer had het gestikt
van de toeristen, vertelde hij. Ook Hollanders, vroegen wij. O ja, zei
hij, Hollanders, Duitsers, Italianen. Helemaal vol. Ik was er verbaasd
over. Hoe wisten die Hollanders dat ze hierheen moesten gaan?
Vissers in het
water langs de
SH35,
in de verte Bar Restorant Ishulli
Gjoni, op weg naar
Ishulli in
de
Lagune van Patok
We
waren de enigen in het restaurant, dus durfden wel te
vragen of de oorverlammende reggaeton misschien uit kon. Oh, me falni,
me falni, zei de jongen, en beantwoordde ons verzoek. Zijn wij nou van
die oude wijven, vroegen we ons af. Vinden andere toeristen dit nou
fijn, of denken ze allemaal dat het niet anders kan en is het een
misverstand dat we elkaar door blijven geven dat keiharde muziek bij
het eten sfeerverhogend zou zijn? Zoveel mensen die ik spreek hebben
ook liever geen muziek in restaurants. Maar goed, het eten was
heerlijk, Jet was helemaal enthousiast
geworden, dat kun je op de foto wel zien.
Bar Restorant
Ishulli
Speciaal brood van
het huis
Concentratie
Daniel
Na het eten liepen we over
een houten plankier naar een soort zandplaat, een overstroomgebied
waarschijnlijk, een wad, waar in de verte ook een visser
bezig was. Hij viste met een
enorm net, dat aan een een stalen snoer omhoog werd getrokken door een
molentje dat met een generator aangedreven werd.
Hij heette Daniel, de visser, door de week zat hij op een truck met
hout, het vissen
deed hij voor zijn plezier in het weekend. En hij was niet de enige.
Een stukje verderop, zei
hij, hij wees naar achter wat struiken, kweekte de eigenaar van het
restaurant groente en tomaten. We vonden het ongelooflijk, op het zand?
Hetzelfde strand waar Daniel nu alleen was met de rotzooi, lag in de
zomer vol toeristen. Dan werden de strandstoelen die we bij Ishulli
opgestapeld hadden zien liggen allemaal gebruikt. En die troep? vroegen
wij. Al die plastic flessen, de dopjes, touwen? Dat is een groot
probleem, gaf hij toe. We ruimen het op, maar er spoelt elke dag
nieuwe troep aan.
Tussen de rotzooi lagen ook rijen kooien voor krabben, elk met
een
trechtervormig net. Ze werden in de stroom gehangen met de opening
tegen de stroom in, legde Daniel uit. De krabben die erin kwamen,
konden er niet meer uit.
Het plankier
Rotzooi op het
strand
De
visinrichting van
Daniel
Daniel
in actie
In
het midden van een
net zit
een lus, die wordt opengetrokken. Om zijn nek heeft Daniel een emmer
om de vis in te doen.
Krabbenkooien
Op
de terugweg naar de dijk waaroverheen de SH35 lag, begaf de motor van
Gjoni's passagiersbootje het. Hij maakte zich niet druk, slaagde erin
met stukjes en beetjes terug te komen naar het restaurant en daar
stapten we over op een viezig vissersbootje. Zo gaat dat hier volgens
mij: geen apk of onderhoudsplan, je gebruikt je spullen tot ze op zijn
of kapot, en dan zie je wel weer verder. Zo is het met onze huurauto
waarschijnlijk ook.
Milieumisdaad
Hieronder nog wat tot weinig vrolijkheid stemmende informatie over het
moerasgebied bestaande
uit het Natuurreservaat Patok-Fushë Kuqe waar we net zijn
geweest en het Natuurreservaat Kune-Vain-Tale, die
samen de hele kuststrook tussen Shëngjin en de Kaap van Rodon
bestrijken, dus zeg maar de kust van Noord-Albanië.
Uit de
vertaling van google translate van een stuk uit
reporter.al:
'Uit
door BIRN verkregen documenten blijkt dat de lokale
functionarissen van het Nationaal Agentschap voor Beschermde Gebieden,
AKZM, dat de taak heeft om het natuurpark te beschermen, ervan worden
beschuldigd een oogje dicht te knijpen bij de afzetting van 'inerte'
stoffen in de lagune. Illegaal gedumt afval heeft de Gryka e Matkeqe
geblokkeerd, het hoofdkanaal dat de lagune met de zee verbindt en voedt
met zout water en zuurstof, een milieumisdaad die volgens experts de
fauna van het wetland in gevaar heeft gebracht.'
'Voordat
het werd bedekt met inerts, werd een deel van het land waarop
het kanaal stroomt overgedragen aan de vrouw van een lokale ambtenaar.
Volgens het parket van Lezha is dit geen alleenstaand geval. Tientallen
andere hectaren land, onderdeel van dit natuurpark, zouden zijn
vervreemd door de uitgifte van grondverwervingsrechten in strijd met de
wet. Op vraag van BIRN heeft het AKZM in een schriftelijk antwoord
toegegeven dat er constructies zijn geweest in het Kune
Vain-natuurreservaat, maar benadrukte dat deze voor 2015 zijn gedaan.'
Volgens
mij gaat het bij 'constructies' om bouwactiviteiten, en bij die
'inerte stoffen' om bouwafval, misschien cement, of niet-afbreekbare
chemische stoffen? Het klinkt in ieder geval allemaal afschuwlijk
destructief, en
het verbaast me cynisch genoeg ook nog eens niet. Al een tijdje heb ik
het gevoel dat de vervuiling en diefstal van
natuur in
Albanië fundamenteler is dan die van hopen plastic flessen en
andere troep die je
overal ziet.
Heb
je vragen,
opmerkingen, tips?
Mail!
Wil
je meer weten over
mijn andere werk? Ga naar de homepage van mijn
site
Tekstbureau Yvonne van Osch
Binnenkadijk 117,
1018 ZE Amsterdam
opschrift@tip.nl | 06-37313100
