'Weet je wat het probleem is?

 Je ziet het niet aan ons.'

Dure woorden. Lange zinnen. Abstracte uitdrukkingen. Onbegrijpelijk! Voor mensen met een (lichte) verstandelijke beperking brengt bijna elke dag gevoelens van ontmoediging en falen. Hoe dat is? In Rotterdam Rijnmond geven Elevania en Betsie er voorlichting over.


Gepost door Yvonne van Osch op 7 juli 2022

---

Laatst was Betsie (65) in het Erasmus MC in Rotterdam. Ze sprak daar een groep huisartsen in opleiding. ‘Ik zei: “Weten jullie hoe het is als jullie tegen ons praten? Het gaat te snel. Het is te moeilijk. Jullie gebruiken Latijnse woorden en die begrijpen wij niet.” Ik had een keer pijn in mijn duim. Zegt die arts: “U heeft artrose.” Ik denk: artrose, wat is dat? Thuis meteen op internet. Ar-tro-se. Blijkt het slijtage te zijn. Ik dacht: zeg dat dan gewoon.’
‘En praat wat langzamer,’ zegt Elevania (27). ‘We zijn niet dom. Het duurt alleen wat langer voor de informatie binnenkomt.’

Alledaagse worsteling

Betsie en Elevania werken voor MEE Rotterdam Rijnmond. Ze worden ingezet om voorlichting te geven aan groepen professionals. In ziekenhuizen en zorginstellingen, op scholen, bij de politie, de rechtbank, gemeenten. Overal waar begrip wezenlijk is voor goede dienstverlening.  Na een inwerkperiode gaan ze twee aan twee op pad, samen met een begeleider, die de informatie aan kan vullen, mocht dat nodig zijn.




MEE-werkers Elevania (l) en Betsie aan de Maas. Foto: Yvonne van Osch



‘Wat Betsie vertelt over die arts,’ zegt MEE-voorlichtingbegeleider Petra van Herel, ‘is een voorbeeld van alledaagse worsteling voor mensen met een lager IQ. Het is niet dat zorg- en dienstverleners van slechte wil zijn. Ze staan er alleen niet altijd bij stil hoe het leven is als je steeds iets niet begrijpt. Dan voel je je zelf ook slecht begrepen. En vergis je niet: het gaat de hele dag door. Met brieven, websites, folders, informatieborden, gesproken tekst. Deze groep heeft constant het gevoel tekort te schieten en niet mee te doen.’


Brieven en websites

Naast het geven van voorlichting testen de MEE-werkers ook brieven en websites. Voor overheden, uitkeringsinstanties, de belasting. Begrijpen ze wat er staat? Vinden ze wat ze zoeken? Nou, meestal niet, geeft Elevania aan. Dan staat wat je wilt weten op allemaal verschillende plaatsen. Eer je antwoord hebt, ben je vergeten wat je wilde weten.’
‘Teveel tekst,’ beaamt Betsie. ‘Maar ook moeilijke woorden. Laatst voor het waterschap. Gemaal? Kun je water malen dan? Ik snapte er niets van.’ Elevania: ‘Of de gemeente Rotterdam. Die brief over het aanvragen van een paspoort. Dat was gewoon niet te doen. Ze hebben het nu veranderd. En er staan plaatjes bij.’
Betsie: ‘Plaatjes willen we. Grote letters. En niet te veel tekst. Gewoon één blaadje, meer niet. En als woorden heel lang zijn, dan moeten ze in stukken.’


Stapje extra

Instellingen zijn blij met de frisse kijk van MEE-werkers. Bij elke voorlichting of test komen mensen geschrokken tot het inzicht dat het eenvoudiger kan en moet. Elevania vindt dat grappig: ‘Kijk, denk ik dan, dan weet je hoe het is als je een beetje ondersteuning nodig hebt. Natuurlijk doen wij ook het liefste alles zelf. Niemand vraagt graag om hulp. Juist daarom is het fijn als anderen een stapje extra zetten.’
Betsie: ‘Weet je wat het probleem is? Je ziet het niet aan ons. Mensen weten het niet. Ik wist het zelf ook niet, ik kwam er pas achter toen ik al 52 was. Ik werd toen ziek en kon niet meer werken. Had ik het maar eerder geweten, denk ik vaak. Dan had ik eerder hulp gehad. Mijn leven is hartstikke zwaar geweest en vol ellende. Pas nu heb ik het gevoel: ik tel mee.’

---